Neuroblastoom is een tumor van het sympathische zenuwstelsel die voornamelijk bij jonge kinderen voorkomt. Jaarlijks krijgen 25 kinderen in Nederland deze diagnose. Om voor ieder kind het best passende behandelplan te bepalen, wordt eerst met een scan vastgesteld hoe groot de tumor is en of er uitzaaiingen in het lichaam zijn. Ook worden tijdens de gehele behandeling meerdere scans gemaakt om het effect van de behandeling te zien.
Om de tumoren op de scans zichtbaar te maken wordt een stofje gebruikt, mIBG, waar een radioactief jodium-123 label aan gekoppeld is. Het radioactieve jodium straalt gammastraling uit wat vervolgens door een speciaal soort CT-scanner, de SPECT-CT-scanner, wordt opgepikt en omgezet in beeld.
Sneller en vriendelijker
Atia Samim is als arts-onderzoeker betrokken bij dit onderzoek als onderdeel van haar promotie. Ze voerde het onderzoek uit samen met dr. Bart de Keizer, hoofdonderzoeker en nucleair geneeskundige in het Máxima en UMC Utrecht, en dr. Lieve Tytgat, kinderoncoloog en onderzoekgroepsleider in het Máxima. Samim vertelt waarom dit onderzoek belangrijk is: ‘Negen van de tien kinderen bij wie neuroblastoom wordt vastgesteld, is jonger dan vijf jaar. Doordat de kinderen voor de huidige scan 1,5 uur moeten stilliggen, gaan zij hiervoor onder narcose. Dit is voor veel van deze jonge kinderen niet prettig. Daarnaast is het jodium-123 gelabeld mIBG dat nu gebruikt wordt mogelijk schadelijk voor de schildklier. Daarom moeten kinderen medicijnen gebruiken om schade te voorkomen.’
Als eerste in Europa heeft Samim, mede dankzij de steun van KiKa, kunnen onderzoeken of de alternatieve mFBG-scan ook toepasbaar is bij kinderen.
Scheikunde met radioactiviteit
Om de mFBG-scan toepasbaar te maken voor de kinderen die aan de studie deelnamen, werkt Samim samen met dr. Alex Poot. Hij is radiochemicus en werkt voor zowel het Máxima als UMC Utrecht. ‘Door het jodium-atoom, de I in mIBG, te vervangen door een fluor-18 atoom, krijg je mFBG. Dit hebben we met behulp van verschillende scheikundige processen gedaan. mFBG zendt een ander soort straling uit. Deze zogenaamde positronstraling kunnen we zichtbaar maken met een PET-scanner. Die maakt scherpere beelden dan de SPECT-scanner die we met mIBG gebruiken.’
Alle kinderen die meededen aan de studie kregen beide scans. Dankzij de hogere scanresolutie van de mFBG PET-scan werden de tumoren scherper op beeld zichtbaar. Bij de mFBG PET-scan vonden de onderzoekers ook vaker uitzaaiingen die op de mIBG-scan niet zichtbaar waren.
Hoe verder?
Hoofdonderzoeker De Keizer: ‘Het doel van deze eerste studie was om na te gaan of het gebruik van fluor-18 mFBG veilig en praktisch toepasbaar is voor kinderen. De resultaten van deze eerste studie zijn veelbelovend, maar om dit in de praktijk te kunnen brengen, is internationaal vervolgonderzoek bij een grotere groep kinderen nodig. Hiervoor hebben we wederom financiering vanuit KiKa ontvangen. De voorbereidingen voor de vervolgstudie vanuit een Europees samenwerkingsverband zijn inmiddels gestart.’
Dit onderzoek maakt deel uit van de Theranostics Research Group, een samenwerking tussen het Máxima en UMC Utrecht, en is gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift European Journal of Nuclear Medicine and Molecular Imaging.
De wetenschappelijke publicatie vind je hier: Samim A, et al. [18F]mFBG PET-CT for detection and localisation of neuroblastoma: a prospective pilot study. Eur J Nucl Med Mol Imaging. 2023 Mar;50(4):1146-1157.