De leerstoel van prof. dr. Anne Rios versterkt de samenwerking tussen het Prinses Máxima Centrum en het departement Biologie van de Universiteit Utrecht, een afdeling waar ze zich helemaal thuis voelt. ‘Het is een departement met wetenschap van wereldklasse en een geweldig microscopiecentrum. Samenwerken biedt ons een unieke kans om diepgaande mechanistische inzichten te krijgen met een directe link naar klinische toepassingen.’
Kankertherapie in real-time bekijken
Het onderzoek van Rios draait om het in real-time bekijken hoe immuuncellen kanker aanvallen. Haar team gebruikt kleine tumor-modellen, zogenaamde organoïden, en geavanceerde microscopen om te bekijken hoe kanker reageert op verschillende behandelingen.
Een van de ziektes waar Rios zich op richt is diffuus midlijn glioom (DMG), een zeldzame en agressieve hersentumor bij kinderen. ‘Er is nog steeds geen genezing voor DMG. Daarom werken we er hard aan om onze aanpak in het lab te vertalen naar echte behandelingen die deze kinderen kunnen helpen.’
Rios is enthousiast over nieuwe samenwerkingen via haar leerstoel. Een belangrijke samenwerking binnen het departement Biologie is al opgestart: ‘We bouwen microscopen die niet alleen foto's maken, maar ook beslissingen nemen,’ vertelt Rios. ‘Ze kunnen zien welke immuuncellen de tumor aanvallen. Deze slimme microscopen kunnen ons helpen immuuncellen te selecteren en hun gedrag te veranderen. Zo kunnen we meer leren over de belangrijkste factoren die bijdragen aan hun potentieel voor therapie.’
Van microscoop naar betekenis
Tijdens haar masteropleiding ontdekte Rios haar passie voor microscopie. Deze liefde voor visualiseren leidde haar in haar carrière vaak tot onverwachte ontdekkingen. ‘Voor mij was microscopie nooit zomaar een tool, het is een manier om uit te drukken wie ik ben,’ zegt ze. ‘Ik hield altijd al van kunst en beeld. Microscopie helpt me om wetenschap om te zetten in krachtige verhalen. De beelden en video’s die we creëren kunnen inspireren, uitleggen en laten zien wat er in het lichaam gebeurt.’
Rios deelt deze beelden ook buiten het lab, vooral met kinderen en het grote publiek, en creëert artistieke ervaringen van wetenschappelijke data. ‘We gebruiken deze visuals om nieuwsgierigheid op te wekken en mensen – ook jonge kinderen – begrip en gevoel te geven bij de wetenschap.’
Een persoonlijke reis
Rios' reis naar het hoogleraarschap is heel persoonlijk. ‘Mijn oma kon niet lezen of schrijven. Mijn moeder moest op haar 14e van school. Maar ze geloofde altijd in de kracht van onderwijs. Ze overleed een paar jaar geleden aan kanker, maar ik weet dat ze enorm trots zou zijn op deze prestatie. Die trots draag ik elke dag met me mee.’
Rios hoopt dat haar verhaal anderen inspireert. ‘Ik sta voor authenticiteit, voor jezelf zijn, ook in de wetenschap. Ik hoop dat jonge wetenschappers kunnen zien dat het mogelijk is om succesvol te zijn in de academische wereld door gewoon jezelf te zijn. Voor mij betekent dat dat ik probeer ruimte voor mijn team te creëren waar we echt kunnen zijn, fouten kunnen maken, ons uit kunnen spreken en samen kunnen groeien. Deze leerstoel is niet alleen van mij, maar van ons samen. Dit zou allemaal niet zijn gebeurd zonder het Dream Team!’
De leeropdracht van Anne Rios aan de Faculteit Bètawetenschappen van de Universiteit Utrecht is per 1 mei 2025 ingegaan. Haar oratie zal op een later moment plaatsvinden.
Foto ©Barbara Kieboom