Een zeldzaam maar ernstig erfelijk syndroom, CMMRD, zorgt voor een heel hoge kans op kinderkanker. Dit syndroom komt bij 1 op de miljoen kinderen voor. Kinderen met CMMRD hebben van beide ouders een fout geërfd in een gen dat fouten in het DNA repareert. Alle lichaamscellen van deze kinderen hebben daardoor een heel hoge kans op schade in het DNA, waardoor kanker kan ontstaan.
Kinderen met CMMRD krijgen op jonge leeftijd en vaak meerdere keren in hun leven kanker. Bij de eerste diagnose is lang niet altijd bekend dat ze deze erfelijke aanleg hebben. Betere manieren om het syndroom te herkennen zijn hard nodig.
Op zoek naar patronen
Onderzoekers in de Kuiper-groep in het Prinses Máxima Centrum onderzochten, in samenwerking met het Radboudumc, 41 tumoren van 17 kinderen bij wie bekend was dat ze het CMMRD-syndroom hadden, waaronder drie broer-zus paren. De wetenschappers lazen het volledige DNA van de tumoren uit, op zoek naar patronen. Hun onderzoek is vorige week gepubliceerd in Nature Communications, en werd gefinancierd door KWF en KiKa.
Uit het onderzoek bleek dat het soort kanker dat een kind kreeg – een hersentumor, leukemie of lymfoom, of darmkanker – uitmaakte voor het patroon van DNA-fouten in de tumor. Ook vonden ze specifieke ‘genetische voetafdrukken’ voor de verschillende onderliggende genen die het CMMRD-syndroom veroorzaken.
Dilys Weijers werkt als promovendus aan dit onderzoek in de Kuiper-groep. Ze vertelt: ‘Veel kinderen met CMMRD worden herkend als zij een hersentumor krijgen, daar was het meeste over bekend. Dankzij ons onderzoek kunnen we het syndroom nu veel beter herkennen bij kinderen bij wie bijvoorbeeld eerst leukemie of lymfoom vastgesteld wordt. Ook konden we zien dat specifieke behandelingen de kans op een nieuwe kanker kan verhogen.’
Temozolomide
Sommige chemotherapieën zijn effectief omdat ze zoveel schade aan tumorcellen veroorzaken dat het DNA reparatie mechanisme blokkeert, en de tumorcel sterft. Het medicijn temozolomide, deel van de behandeling voor sommige hersentumoren, werkt bijvoorbeeld op deze manier. Maar omdat bij CMMRD het DNA reparatie mechanisme niet werkt, is deze behandeling in deze kinderen helemaal niet effectief.
Bij kinderen met CMMRD tast temozolomide bovendien niet alleen de tumor, maar ook de gezonde cellen aan. Prof. Roland Kuiper, onderzoeksgroepsleider in het Máxima die de studie leidde: ‘We vonden DNA-schade in tweede tumoren die door behandeling met temozolomide veroorzaakt wordt. Dit onderstreept hoe belangrijk het is om bij diagnose al te herkennen dat een kind CMMRD heeft. Het laat zien dat je bij kinderen met een hersentumor eerst moet uitsluiten dat ze CMMRD hebben, voordat ze temozolomide krijgen.’
Betere behandeling
Het onderzoek vergroot de kennis over CMMRD en draagt bij aan betere diagnose en behandeling. Kuiper: ‘Deze genetische voetafdrukken geven ons meer inzicht in hoe kanker ontstaat bij kinderen met CMMRD, en dragen bij aan een betere behandeling voor kinderen met deze vorm van erfelijke aanleg voor kanker.’