Elk jaar wordt bij ongeveer 180 kinderen in Nederland een hersentumor vastgesteld. Bij ongeveer 20 kinderen gaat het om een medulloblastoom, een snelgroeiende tumor in de kleine hersenen. De kans op genezing varieert en is afhankelijk van het subtype en eventueel aanwezige uitzaaiingen. Eén op de vier kinderen heeft na genezing door de operatie te maken met langetermijngeheugenverlies en spraakproblemen. Het is daarom van groot belang om nieuwe behandelingen met minder bijwerkingen te vinden.
Ontstaan van medulloblastomen
Een medulloblastoom ontstaat door een fout in de ontwikkeling in een van de voorlopercellen van de kleine hersenen. Vermoedelijk is er al voor de geboorte van een kind iets beschadigd aan het DNA van de cel. Waardoor dit gebeurt, is niet bekend. Daarom willen de wetenschappers beter begrijpen hoe het gebied in de hersenen waar medulloblastomen ontstaan, zich ontwikkelt. Ook wordt onderzocht welke processen de tumorontwikkeling aansturen. En welke veranderingen in het DNA van cellen te zien is tijdens de ontwikkeling van de hersenen en het ontstaan van de tumor.
Prof. dr. Marcel Kool, onderzoekgroepsleider en co-projectleider samen met prof. dr. Esther Becker van Oxford University: ‘Het is essentieel om antwoorden op de vragen te vinden die we nog over medulloblastomen hebben. Door een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van het ontstaan en de ontwikkeling van de tumor kunnen we gericht op zoek naar nieuwe behandelingen.’
Innovatieve tumormodellen
De nieuwe kennis over het ontstaan van medulloblastomen wordt gebruikt om innovatieve tumormodellen te ontwikkelen. Kool: ‘Met behulp van medulloblastoom-tumorcellen van kinderen die in het Máxima zijn of worden behandeld kweken we in het lab organoïden, een soort 3D-minitumoren. Ook gebruiken we specifieke stamcellen om verschillende hersencellen in gezonde organoiden te kweken. Met innovatieve technologieën passen we de cellen genetisch aan waardoor ze tot medulloblastomen kunnen uitgroeien. Zo bootsen we in het lab de tumorontwikkeling in de hersenen na. De modellen gebruiken we om de ontwikkeling van een medulloblastoom beter te begrijpen en te leren waar we mogelijk kunnen ingrijpen met medicijnen.’
De ontwikkelde tumormodellen worden ook gebruikt om medicijnen op te testen. ‘Door medicijnen of specifieke combinaties van medicijnen aan de modellen toe te voegen kunnen we in een zo echt mogelijke situatie zien of een medicijn effect heeft op de tumor, maar niet op de gezonde hersencellen. Als dit het geval is wordt dit verder onderzocht in onder andere klinische studies. Dit brengt ons weer een stap dichterbij het vinden van nieuwe, betere behandelingen voor kinderen met deze vorm van kanker. We willen namelijk niet alleen meer kinderen genezen maar hen ook een betere kwaliteit van leven geven.‘
Beste onderzoekers
De Quest for Cures-subsidies van The Brain Tumour Charity heeft als doel de beste onderzoekers in hun veld bijeen te brengen om de krachten te bundelen. Aan dit project is 1,5 miljoen pond toegekend voor een periode van vijf jaar. Onderzoekers uit het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, de Verenigde Staten en Nederland nemen deel aan het project.