Tumoren scheiden kleine stukjes erfelijk materiaal en informatie uit die in het bloed terechtkomen. Zulke moleculaire signalen in het bloed kunnen al eerder aanwijzingen geven over het verloop van de tumor dan bijvoorbeeld een scan doet.
Bloedtest
Wetenschappers van het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie onderzochten het bloed van 99 kinderen met de spiertumor rhabdomyosarcoom. Zij waren op zoek naar stukjes RNA uit de tumor, moleculen die informatie versturen vanuit de genen.
De wetenschappers ontdekten 11 genen waarvan het RNA sterk verhoogd was in het bloed van kinderen met rhabdomyosarcoom, maar waarvan de sporen in bloed van gezonde vrijwilligers niet of nauwelijks aanwezig waren. Dat verschil tussen zieke kinderen en gezonde mensen bekeken de onderzoekers zieke cellen duidelijk op te sporen tussen de gezonde cellen. Hun onderzoek is deze maand gepubliceerd in het vakblad Clinical Cancer Research, en werd gefinancierd door KiKa.
Andere prognose
Om te testen of de RNA-bloedtest aanwijzingen kon geven over de prognose, keken de onderzoekers naar het ziekteverloop van de kinderen. ‘Kinderen bij wie het tumor-RNA al bij diagnose opgespoord werd, hadden een grotere kans dat de tumor terugkwam,’ aldus Nathalie Lak, PhD-student in de Tytgat groep en betrokken bij het onderzoek. Bij 36 procent van deze kinderen bleef de kanker vijf jaar weg, vergeleken met 88 procent van de kinderen zonder tumorsporen in het bloed.
Kinderen bij wie de spiertumor op één plek zit hebben meestal een betere prognose dan wanneer de kanker uitgezaaid is. Maar kinderen met zo’n lokale tumor én tumorsporen in het bloed hadden een hoger risico dat de kanker terugkwam, zagen de onderzoekers. Andersom hadden kinderen bij wie de tumor al wel uitgezaaid was, maar bij wie geen tumor-RNA in het bloed zat, een betere prognose dan verwacht.
Hoog-risico eerder herkennen
De bloedtest hielp ook kinderen te herkennen met een nog agressievere ‘ultra-hoog-risico’ vorm van rhabdomyosarcoom. Bij hen was de tumor al uitgezaaid bij diagnose, en troffen de onderzoekers óók tumorsporen in het bloed aan.
De resultaten moeten in een grotere groep patiënten bevestigd worden, maar de nieuwe bloedtest kan in de toekomst helpen om kinderen met een hoog-risico vorm van de ziekte al vroeg te herkennen.
Nathalie Lak: ‘De bloedtest die we hebben ontwikkeld kan een goede toevoeging zijn aan de manieren om hoog-risico rhabdomyosarcoom vast te stellen. Wij krijgen zo een veel nauwkeuriger beeld van de ernst van de ziekte. Als we straks al bij diagnose kunnen voorspellen hoe agressief de tumor is, kunnen artsen de behandeling nog beter toespitsen op het individuele kind.’