Jaarlijks wordt bij 110 kinderen B-cel acute lymfatische leukemie (ALL) vastgesteld. Dit is bijna 20% van de kinderen met kinderkanker. De standaardbehandeling van dit type kanker is chemotherapie. Voor ongeveer 10 kinderen per jaar bij wie de chemotherapie niet werkt, is voor een CAR-T behandeling voor sommigen een mogelijkheid.
De kracht en positiviteit van een kind als inspiratiebron
Friso Calkoen: ‘Het afweersysteem heeft me altijd al gefascineerd. Tijdens mijn studie geneeskunde en promotieonderzoek, beiden in Leiden, richtte ik mij op dit onderwerp. De kracht en positiviteit van de kinderen vond ik enorm inspirerend en maakte dat ik verder wilde specialiseren in de kindergeneeskunde. In het Máxima komt met mijn onderzoek en de behandelingen met CAR-T therapie alles samen. Ik draag met veel passie én een glimlach bij aan onze missie om iedere kind met kanker te genezen met een optimale kwaliteit van leven.’
Van nieuwkomer naar behandeling van de toekomst
In 2019 ontving het eerste kind in het Máxima deze behandeling. Inmiddels zijn dit 32 kinderen en is deze vorm van immunotherapie van ‘nieuwkomer’ naar behandeling van de toekomst gegroeid. Het Máxima bouwt dan ook in de komende periode een eigen cel therapie faciliteit, zodat deze nieuwe behandeling sneller beschikbaar komt voor kinderen dan nu het geval is. Daarnaast versnelt het onderzoek doordat de hiervoor benodigde onderzoekscellen ter plaatse worden gemaakt.
‘Het eerste kind dat 10 jaar geleden in de Verenigde Staten een CAR-T behandeling kreeg is nog steeds kanker-vrij. Daarnaast zijn de CAR T-cellen nog steeds in haar lichaam aanwezig wat bescherming geeft wanneer de leukemiecellen terug zouden komen. In al die tussenliggende jaren hebben we, artsen en onderzoekers wereldwijd, veel geleerd. De mogelijke bijwerkingen en complicaties zijn goed in beeld en nog belangrijker we weten hoe we deze onder controle houden. De volgende stap die we willen zetten is die in de richting van slimmere en bredere inzet van CAR-T. ’
Nieuwe perspectieven
‘Niet ieder kind heeft baat bij een CAR-T behandeling. Samen met mijn collega’s onderzoeken we of er een gemene deler te vinden is bij kinderen bij wie de therapie wel aanslaat. Zo heeft onderzoeker Linde Dekker laten zien dat de dosis van het medicijn fludarabine optimaal moet zijn om voldoende ruimte in het bloed te maken voor de via het infuus toegediende CAR T-cellen. Als die ruimte er is kunnen de CAR T-cellen beter uitgroeien en goed hun werk doen. De volgende stap is om dit te bewijzen via een grote internationale klinische studie die we op dit moment voorbereiden.’
‘We onderzoeken daarnaast of in de toekomst CAR-T ook toepasbaar is als behandeling van solide- en hersentumoren. In een grote internationale studie, waar het Máxima actief aan deelneemt wordt gekeken of CAR-T therapie ook eerder in de ALL behandeling gegeven kan worden. Bij deze kinderen kijken we of we een stamceltransplantatie kunnen voorkomen door ze CAR-T celtherapie te geven. Voor zover nu bekend heeft CAR-T minder ernstige lange termijn bijwerkingen dan zware chemotherapie, daarom is het belangrijk dat we dit de komende jaren nader onderzoeken. Als ik kijk naar hoe CAR-T zich de afgelopen 10 jaar heeft bewezen en de grote groep onderzoekers die zich op dit onderwerp richt, ben ik ervan overtuigd dat er meer mogelijk is!’
Wil je meer weten over CAR-T?
Bekijk de presentatie van Friso Calkoen tijdens de Wetenschapsavond Immunotherapie.
De maand juni staat in het teken van nieuwe perspectieven in het Máxima. Dat betekent dat we je de komende weken alles gaan vertellen over de ontwikkelingen in ons onderzoeksziekenhuis. In het Máxima werken zorgverleners en onderzoekers nauw samen om zo behandelingen steeds te kunnen verbeteren. Onze missie: ieder kind met kanker genezen, met optimale kwaliteit van leven.