Leververvetting is een aandoening die een ophoping van overtollige vetcellen in de lever veroorzaakt. De ziekte kan door veel factoren worden veroorzaakt, voornamelijk metabool en obesitas, en het is een risicofactor voor leverkanker. Op dit moment heeft ongeveer 30% van de wereldbevolking een vorm van leververvetting. Het aantal mensen dat hieraan lijdt stijgt momenteel in een alarmerend tempo, waarbij de gevallen zelfs toenemen bij jonge kinderen. Het is te verwachten dat het aantal gevallen van leverkanker bij volwassenen en jongvolwassenen hierdoor zal toenemen. Hendriks: 'Het gebrek aan voor mensen relevante onderzoeksmodellen heeft onze kennis van de biologie van leververvetting bij mensen belemmerd. Daarom is het onduidelijk wat precies de oorzaak is van verhoogde vatbaarheid en hoe leverkanker als gevolg van de ziekte het beste kan worden behandeld.'
3D mini-lever organoïden
Met haar beurs gaat Hendriks samen met onderzoeksgroepleiders in het Máxima Centrum, Dr. Benedetta Artegiani en Dr. Ruben van Boxtel, en Dr. Maria Rodriguez Colman van het UMC Utrecht en Dr. Jos Brouwers van Avans onderzoeken hoe leververvetting de lever verandert. Ze zullen menselijke leverorganoïden gebruiken, die functioneren als 3D-minilevers en de vorm en functie van een echte lever nabootsen. De onderzoekers gaan leververvetting modelleren in de organoïden om te bestuderen hoe de aandoening de levercellen aantast. Hendriks zegt: 'We willen graag tekenen van celverandering ontdekken en vervolgens de onderliggende biologische mechanismen hoe leververvetting kan leiden tot leverkanker leren begrijpen.
De onderzoekers zullen de DNA-bewerkingstechniek CRISPR/Cas gebruiken om DNA-veranderingen aan te brengen die de vroege stadia van leverkanker nabootsen. Hierdoor kan worden bekeken hoe mutaties kunnen leiden tot metabole veranderingen in de levercellen en hoe deze veranderingen kunnen resulteren in de ontwikkeling van kanker. Uiteindelijk kan dit mogelijk leiden tot de ontdekking van nieuwe biomarkers of behandelingen.
KWF Kankerbestrijding heeft 10,9 miljoen toegekend aan 17 nieuwe onderzoeken naar kanker. Alle projecten richten zich op fundamentele vraagstukken binnen de oncologie: hoe ontstaat kanker, hoe groeit kanker, hoe zaait kanker uit en op welke processen kunnen we ingrijpen? Alle 17 onderzoeken, waarvan er 8 zijn gefinancierd uit de opbrengst van Alpe d'HuZes, gaan dit jaar van start.
Een kweek van groeiende menselijke leverorganoïden
Credits: Delilah Hendriks en Benedetta Artegiani, Hubrecht Institute en Prinses Máxima Centrum