Donorstamcellen kunnen van volwassenen komen, maar ook bijvoorbeeld direct na geboorte uit de navelstreng zijn gehaald. Om het risico op afstoting zo klein mogelijk te houden, wordt het immuunsysteem van de donor en de ontvanger vergeleken. Voor het merendeel van de Nederlanders zijn er meerdere stamceldonoren geschikt. ‘We selecteren de beste en met de beste bedoelen we nu de donorcellen met het kleinste risico op afstoting’, legt Belderbos uit.
‘Op de leeftijd van de donor wordt nu minder gelet’, vertelt Belderbos. ‘Maar als je kinderen transplanteert, dan is het natuurlijk de bedoeling dat de donorcellen nog een leven lang mee gaan.’ Door veroudering verandert het DNA. Elke keer als een cel deelt, wordt het DNA gekopieerd en hierbij kunnen foutjes optreden. Hoe ouder je bent, hoe vaker een cel heeft gedeeld en hoe meer fouten er kunnen zijn opgetreden. Ziekten zoals kanker, die gedreven worden door DNA-fouten, komen dan ook vaker voor op latere leeftijd, als de cellen al vaak hebben gedeeld. Ook de stamcellen van een donor hebben al een bepaald aantal delingen erop zitten – die van een volwassene meer dan die uit een navelstreng.
‘We voeren nog niet zo lang stamceltransplantaties uit’, vertelt Belderbos, ‘de langst levende stamcelontvanger is 40 jaar geleden getransplanteerd. We hebben nog geen goed beeld over de invloed van de leeftijd van de donorcellen.’ Om het belang van de leeftijd te achterhalen, kweekt Belderbos stamcellen in het lab. In deze cellen kan ze de fouten in het DNA meten. Ook vergelijkt ze het aantal DNA-fouten in de stamcellen van de donor en van de ontvanger om het effect van het transplanteren te analyseren. ‘Het is goed te weten hoeveel belang we moeten hechten aan de leeftijd van de cellen, zeker als we kinderen transplanteren’, zegt Belderbos ‘Ik ben dan ook erg blij met deze prijs. Het levert extra slagkracht op voor mijn onderzoek.’
In deze video vertelt Mirjam Belderbos in het Engels uitgebreid over haar project.
