Kanker wordt veroorzaakt door foutjes in het DNA; hoe langer je leeft, hoe groter de kans op zulke veranderingen. Het aantal DNA-foutjes loopt namelijk geleidelijk op naarmate we ouder worden. Maar cellen van kinderen hebben maar relatief weinig DNA-veranderingen. Het is nog onduidelijk waarom kinderen dan toch kanker kunnen ontwikkelen.
In een nieuwe studie keken onderzoekers van het naar het ontstaan van acute myeloïde leukemie (AML) bij kinderen. Per jaar krijgen 25 kinderen deze diagnose, en bij ongeveer een kwart van de kinderen komt de ziekte terug na de behandeling. Beter begrip van de oorzaken en de onderliggende biologie is nodig om de behandeling te verbeteren.
Stuk meer DNA-foutjes
Om te achterhalen wat er misgaat in het DNA van de kankercellen bij kinderen, vergeleken de onderzoekers het volledige DNA van gezonde bloedstamcellen met dat van leukemiecellen. Dat deden ze bij biopten uit het beenmerg van kinderen die voor AML behandeld werden in het Máxima, en internationaal beschikbare gegevens van in totaal 90 kinderen met AML. Hun studie is vandaag gepubliceerd in het vakblad Blood Cancer Discovery.
‘Bij sommige kinderen zagen we dat de hoeveelheid en typen DNA-veranderingen in leukemiecellen veel verschilden met wat we in gezonde bloedstamcellen zien,’ vertelt dr. Ruben van Boxtel, hoofdonderzoeker bij het Prinses Máxima Centrum. De leukemiecellen bij deze kinderen bevatten een stuk meer DNA-foutjes ten opzichte van gezonde bloedstamcellen. Deze toename was toe te schrijven aan oxidatie, een soort ‘roesten’ van het DNA wat beschadigingen veroorzaakt.
Betere overlevingskans
De kinderen in deze groep hadden een betere overlevingskans vergeleken met kinderen die evenveel DNA-veranderingen in de leukemie- en gezonde bloedstamcellen hadden. ‘Dat hadden we niet verwacht,’ zegt dr. Ruben van Boxtel, ook verbonden aan het Oncode Institute. ‘DNA-veranderingen zorgen voor het kwaadaardige karakter van kanker. Bij meer van dit soort veranderingen zou je een juist een slechtere uitkomst verwachten.’ Na verder onderzoek bleek dat bij deze kinderen de AML waarschijnlijk ontstaan is in wat verder gespecialiseerde bloedcellen die minder makkelijk kwaadaardig worden.
Makkelijke test
In de toekomst kan de hoeveelheid foutjes in het DNA van bloedstamcellen helpen om hoog- of laagrisico vormen van AML in kinderen vast te stellen, hoopt Van Boxtel. ‘In plaats van op zoek te gaan naar specifieke DNA-foutjes, zouden we dan alleen de hoeveelheid en type DNA-schade in de bloedstamcellen hoeven meten. Dat is een heel makkelijke test, waar we geen extra bloed voor hoeven prikken.’ Er is nog veel nader onderzoek nodig voordat het zover is, maar dit is wel het begin, legt hij uit. ‘We zijn een belangrijke stap verder in ons begrip van het ontstaan van AML bij kinderen.’
Deze studie werd gefinancierd door KWF Kankerbestrijding.
Brandsma A, et al., (2021) Mutation signatures of pediatric acute myeloid leukemia and normal blood progenitors associated with differential patient outcomes. Blood Cancer Discovery. DOI: 10.1158/2643-3230.BCD-21-0010