In Nederland wordt jaarlijks bij ongeveer 35 kinderen een tumor in de nier gevonden. Van hen heeft één op de vijf na de operatie radiotherapie nodig op de zijkant van de buik, dit heet flank-bestraling. Internationaal zijn er afspraken gemaakt over zogenaamde doelvolumes, het precieze bestralingsgebied, om de kans op schade aan nabijgelegen organen zoals de milt, alvleesklier en het hart zo veel mogelijk te voorkomen.
Sneller en uniform
Dr. Geert Janssens is radiotherapeut in het Prinses Máxima Centrum. Hij vertelt: ‘Sinds enkele jaren zijn de doelvolumes voor flankbestraling herzien. Radiotherapeuten moeten daarvoor alle noodzakelijke structuren intekenen op de CT-scan, zoals ieder orgaan dat mogelijk blootgesteld wordt aan bestraling, en uiteraard de plek waar de tumor zat inclusief de marges voor beweging door ademhaling. Dit is tijdrovend en kost al snel vier tot zes uur aan tijd. Daarnaast laat internationaal onderzoek ook zien dat ondanks een richtlijn de radiotherapeuten het bestralingsgebied soms verschillend tekenen.’
Als eerste stap wil Janssens daarom samen met kinderoncologen en Europese collega’s in SIOP-Renal Tumor Study Group (RTSG) verband onderzoeken of AI kan helpen om de organen sneller en op dezelfde manier in te tekenen. Vervolgens zal met AI worden gefocust op het intekenen van de tumor. Zo hoopt hij dat in de toekomst alle kinderen met een niertumor, ongeacht waar ze behandeld worden, consistent volgens dezelfde richtlijn te kunnen behandelen. Als onderdeel van deze eerste stap organiseerde Janssens samen met dr. Matteo Maspero, assistent professor computerbeeldvorming en klinisch fysicus in opleiding bij UMC Utrecht en prof. dr. Marry van den Heuvel-Eibrink, onderzoekgroepsleider en kinderoncoloog in het Máxima, op 7 en 8 november een workshop.
‘Door in ieder land op eenzelfde manier flankbestraling aan kinderen met een niertumor te geven, hopen we dat de kans op genezing mét een betere kwaliteit van leven voor al deze kinderen stijgt. Daarbij vergroten we de mogelijkheden voor verder onderzoek, omdat deze grotere groep kinderen op dezelfde manier wordt behandeld,’ vult Van den Heuvel-Eibrink aan.
Automatisch intekenen
Tijdens de workshop maakten de twaalf aanwezige radiotherapeuten, allen lid van het SIOP-RTSG panel, kennis met de software waarmee organen bij kinderen snel kunnen worden ingetekend. Mianyong Ding, promovendus in de Van den Heuvel-Eibrink-groep en Butterfly-student, gebruikt deze intekeningen om na te gaan hoeveel sneller en preciezer deep learning gebaseerd intekenen werkt vergeleken met de handmatige intekening van de omliggende organen.
Ding vertelt: ‘Het was goed om de deelnemers in het gebruik van dit programma live te trainen. Zo vroegen we hen zo snel en zo nauwkeurig mogelijk een lijst met zeven organen in te tekenen. Daarnaast werden de deelnemers gevraagd om zo snel en nauwkeurig mogelijk een lijst met organen die door de computer waren ingetekend te controleren en waar nodig te aan te passen.’
Naar verwachting zal de eerste versie van deze AI-tool over enkele maanden internationaal worden gevalideerd binnen de aan SIOP-RTSG verbonden centra.
SIOP-Renal Tumor Study Group
Om op basis van betrouwbare data tot nieuwe wetenschappelijke inzichten te komen is internationale samenwerking cruciaal, want kinderkanker is zeldzaam. Binnen de SIOP-RTSG komen specialisten van niertumoren bij kinderen samen. Door uitwisseling van kennis en gezamenlijk opzet van studies hopen zij de kans op genezing met optimale kwaliteit van leven voor deze kinderen te vergroten.
International Society of Pediatric Oncology (SIOP)
Van den Heuvel-Eibrink is sinds 2022 voorzitter van SIOP-RTSG Associatie en oprichter en co-chair van de alliantie (HARMONICA) met de Children’s Oncology Renal Tumor Groep. Daarnaast zal zij vanaf 2025 het voorzitterschap van het wetenschappelijk comité van de overkoepelende SIOP organisatie vervullen, wereldwijd. Janssens is vice-chair van de SIOP-RTSG radiotherapiegroep, SIOP Europe board member voor radiotherapie en voormalig chair van de SIOP Europe Radiation Oncology Working Group.
De workshop is onderdeel van een PhD-project mogelijk gemaakt dankzij het samenwerkingsverband tussen het Máxima en het Hopp-KiTZ kindertumorcentrum in het Duitse Heidelberg én het Horizon Europe/Marie Sklodowska-Curie COFUND project nummer 101081481, het Prinses Máxima Centrum en de deelnemende onderzoeksgroepen én UMC Utrecht.