In totaal maakt KWF via deze financieringsronde de start van 23 fundamentele onderzoeken mogelijk. Met de twee projecten, waaronder een Young Investigator Grant, steunt KWF het Máxima in het werk aan de missie om ieder kind met kanker te genezen mét optimale kwaliteit van leven.
Mechanismen ontrafelen en medicijntesten
T-cel lymfoblastair lymfoom (T-LBL) wordt jaarlijks bij ongeveer tien kinderen in Nederland vastgesteld. Het is een vorm van kanker die ontstaat uit ‘jonge’ T-cellen, een bepaald soort afweercellen. De standaardbehandeling werkt meestal goed. Maar kinderen bij wie de ziekte daarna terugkomt, hebben vaak een slecht vooruitzicht.
Onderzoekers uit de Kuiper-groep vonden dat kinderen bij wie T-LBL is teruggekeerd en bij wie de behandeling niet meer goed werkt vaak specifieke genetische afwijkingen hebben, zogenaamde NOTCH1-fusies. Dr. Jan Loeffen, als kinderoncoloog betrokken bij dit onderzoek, vertelt: ‘We weten nu niet waarom NOTCH1-fusies bij kinderen met T-LBL leiden tot een slechte kans op genezing en hoe we dit verbeteren. Prof. dr. Roland Kuiper, onderzoekgroepsleider, vult aan: ‘Daar willen we achter komen: wat gebeurt er op cel- en gen-niveau waardoor de behandeling bij NOTCH1-fusie-positieve T-LBL niet goed werkt? Samen met de onderzoeksgroep van dr. Frank van Leeuwen gaan we deze mechanismen ontrafelen.’
Met de nieuwe kennis gaan de onderzoekers vervolgens op zoek naar beter werkende medicijnen. Daarvoor zullen zij bestaande en nieuwe medicijnen gaan testen op tumorcellen met NOTCH1-fusies. Kuiper ziet ernaar uit om met het nieuwe onderzoek van start te gaan: ‘We hebben een geweldig team van onderzoekers en nauw betrokken kinderoncologen, en met de KWF-financiering willen we de genezingskans en kwaliteit van leven van kinderen met T-LBL en NOTCH-1 genfusies verhogen.’
Rem op CAR T-cellen bij solide tumoren wegnemen
CAR-T-celtherapie is een vorm van immuuntherapie waarbij afweercellen van het kind worden aangepast om kankercellen aan te vallen. Voor sommige kinderen met leukemie is het al een succesvolle behandeling gebleken. Maar bij solide tumoren, zoals neuroblastoom, werkt deze aanpak op dit moment nog minder goed. Dat komt doordat de tumor zogenaamde ‘zenuwstoffen’ aanmaakt – signaalstoffen die de werking van CAR-T-cellen afremmen. Sommige zenuwstoffen, normaal bedoeld voor communicatie tussen zenuwcellen, kunnen ook afweercellen remmen. Tumoren maken hier misbruik van om te ontsnappen aan het immuunsysteem.
Dr. Judith Wienke, aankomende onderzoekgroepsleider in het Máxima, wil dit met haar KWF Young Investigator Grant veranderen door de zenuwstoffen uit te schakelen, en daarmee de CAR-T therapie beter te laten werken. Ze vertelt: ‘Ik ben enorm verheugd dat ik met steun van KWF in het lab twee manieren kan gaan ontwikkelen om CAR-T bij solide tumoren beter te laten werken. Ik ga CAR-T cellen combineren met bestaande medicijnen die zenuwstoffen remmen combineren, en CAR-T-cellen aanpassen zodat ze ongevoelig worden voor deze remming. Die aangepaste cellen noem ik NasCAR T-cellen.’
De meest veelbelovende aanpak wordt door Wienke vervolgens getest in muizen. ‘Als dit werkt bij neuroblastoom, kan dit mogelijk ook voor andere vormen van kinderkanker veel betekenen.’
KWF kent met deze twee projecten in totaal €1,7 miljoen aan steun toe voor het onderzoek naar kinderkanker in het Máxima.