Dr. Mirjam Belderbos
Dr. Mirjam Belderbos is onderzoeksgroepleider en stamceltransplantatie-arts in het Prinses Máxima Centrum. Samen met dr. Ruben van Boxtel onderzoekt zij hoe hematopoietische stamcellen bloed maken na transplantatie. Ieder jaar krijgen in het Prinses Máxima Centrum 40-60 kinderen een stamceltransplantatie als onderdeel van de behandeling van voornamelijk leukemie. Bij een stamceltransplantatie worden de bloedvormende stamcellen, die bij leukemie te actief worden van de patiënt vervangen door die van een gezonde donor. Een stamceltransplantatie is dus een levensreddende behandeling. Daarentegen heeft stamceltransplantatie veel risico’s. Door beter te begrijpen hóe stamcellen bloed maken, in gezonde personen en in stamceltransplantatie-ontvangers, hoopt Belderbos bij te dragen aan veiligere en effectievere stamceltransplantaties.
Met de NWO Veni-beurs zal Belderbos onderzoek doen naar de eigenschappen van de stamcellen die bloed maken na transplantatie. Dit doet zij met een nieuwe techniek, die zij als postdoc in het lab van Van Boxtel heeft geleerd. Met deze techniek, genaamd lineage tracing, zal zij naar kenmerken in het DNA van het bloed zoeken om zo de oorsprong te achterhalen. ‘Elke natuurlijke genetische mutatie is als het ware een vingerafdruk in het bloed’, zegt Belderbos, ‘die vingerafdrukken kunnen we gebruiken om de hematopoietische stamcellen te volgen en inzicht te verkrijgen in hoe bloed gemaakt wordt.’
De Veni beurs zie ik als een enorme eer’, zegt Belderbos. ‘Daarnaast opent het mogelijkheden. Als net-startende onderzoeksgroep in een wereldwijde corona-crisis is het verkrijgen van onderzoeksfinanciering een grote uitdaging. De Veni-beurs maakt het mogelijk om mijn groep verder vorm te geven, en om het onderzoek naar bloedvormende stamcellen en stamceltransplantatie in het Máxima verder uit te breiden.’
Met de NWO Veni-beurs zal Belderbos onderzoek doen naar de eigenschappen van de stamcellen die bloed maken na transplantatie. Dit doet zij met een nieuwe techniek, die zij als postdoc in het lab van Van Boxtel heeft geleerd. Met deze techniek, genaamd lineage tracing, zal zij naar kenmerken in het DNA van het bloed zoeken om zo de oorsprong te achterhalen. ‘Elke natuurlijke genetische mutatie is als het ware een vingerafdruk in het bloed’, zegt Belderbos, ‘die vingerafdrukken kunnen we gebruiken om de hematopoietische stamcellen te volgen en inzicht te verkrijgen in hoe bloed gemaakt wordt.’
De Veni beurs zie ik als een enorme eer’, zegt Belderbos. ‘Daarnaast opent het mogelijkheden. Als net-startende onderzoeksgroep in een wereldwijde corona-crisis is het verkrijgen van onderzoeksfinanciering een grote uitdaging. De Veni-beurs maakt het mogelijk om mijn groep verder vorm te geven, en om het onderzoek naar bloedvormende stamcellen en stamceltransplantatie in het Máxima verder uit te breiden.’
Dr. Anoek Zomer
Dr. Anoek Zomer werkt als postdoc aan de Universiteit van Lausanne in Zwitserland in het lab van prof. dr. Johanna Joyce. In samenwerking met dr. Anne Rios van het Prinses Máxima Centrum diende zij een voorstel in bij NWO om onderzoek te doen naar het micro-milieu van diffuse intrinsieke ponsgliomen (DIPG). Deze tumoren in de hersenstam komen bij ongeveer tien kinderen in Nederland per jaar voor en zijn niet te genezen. Radiotherapie kan levensverlengend werken, maar de tumoren groeien vrijwel altijd na een aantal maanden terug. De kinderen overlijden gemiddeld elf maanden na diagnose.
Met de Veni-beurs gaat Zomer bestuderen wat de invloed is van de gezonde cellen om de tumorcellen in de hersenstam heen. ‘Bij kankersoorten in volwassenen zien we dat de cellen in de omgeving een rol spelen’, vertelt Zomer. ‘Ze kunnen de tumorcellen van voedingsfactoren voorzien of zorgen ervoor dat de tumorcellen onherkenbaar zijn voor het immuunsysteem. We weten nog weinig over de rol van de omgevingscellen bij DIPG.’ Door te onderzoeken hoe de gezonde omgevingscellen veranderen en hoe de samenwerking van deze cellen met de tumorcellen verandert door de bestraling, wil Zomer achterhalen welke rol deze cellen spelen voor DIPG en hoe deze te beïnvloeden zijn. Dit doet zij met geavanceerde beeldvormingstechnieken, ontwikkeld in respectievelijk de Joyce en Rios groep. Met deze technieken kan zij tientallen markers in en om de tumor aankleuren en de cellulaire omgeving zelfs driedimensionaal in kaart brengen. Met een derde techniek kan Zomer de cellen volgen in levende modelsystemen om te zien hoe de cellen zich gedragen voor en na radiotherapie.
‘Ik ben vereerd met de Veni,’, zegt Zomer. ‘Het was een spannende tijd. Eerst was ik niet zeker of ik wel of niet vanuit Zwitserland naar Nederland mocht reizen in verband met Covid-19 voor het interview met NWO. Gelukkig kon dit wel. Daarna heb ik in spanning afgewacht. Ik ben blij met de kans die NWO mij geeft om mijn eigen onderzoekslijn op te zetten.’ Dr. Anoek Zomer zal het onderzoek uitvoeren in samenwerking met de onderzoeksgroep van dr. Anne Rios in het Prinses Máxima Centrum en prof. dr. Johanna Joyce aan de Universiteit van Lausanne.
Met de Veni-beurs gaat Zomer bestuderen wat de invloed is van de gezonde cellen om de tumorcellen in de hersenstam heen. ‘Bij kankersoorten in volwassenen zien we dat de cellen in de omgeving een rol spelen’, vertelt Zomer. ‘Ze kunnen de tumorcellen van voedingsfactoren voorzien of zorgen ervoor dat de tumorcellen onherkenbaar zijn voor het immuunsysteem. We weten nog weinig over de rol van de omgevingscellen bij DIPG.’ Door te onderzoeken hoe de gezonde omgevingscellen veranderen en hoe de samenwerking van deze cellen met de tumorcellen verandert door de bestraling, wil Zomer achterhalen welke rol deze cellen spelen voor DIPG en hoe deze te beïnvloeden zijn. Dit doet zij met geavanceerde beeldvormingstechnieken, ontwikkeld in respectievelijk de Joyce en Rios groep. Met deze technieken kan zij tientallen markers in en om de tumor aankleuren en de cellulaire omgeving zelfs driedimensionaal in kaart brengen. Met een derde techniek kan Zomer de cellen volgen in levende modelsystemen om te zien hoe de cellen zich gedragen voor en na radiotherapie.
‘Ik ben vereerd met de Veni,’, zegt Zomer. ‘Het was een spannende tijd. Eerst was ik niet zeker of ik wel of niet vanuit Zwitserland naar Nederland mocht reizen in verband met Covid-19 voor het interview met NWO. Gelukkig kon dit wel. Daarna heb ik in spanning afgewacht. Ik ben blij met de kans die NWO mij geeft om mijn eigen onderzoekslijn op te zetten.’ Dr. Anoek Zomer zal het onderzoek uitvoeren in samenwerking met de onderzoeksgroep van dr. Anne Rios in het Prinses Máxima Centrum en prof. dr. Johanna Joyce aan de Universiteit van Lausanne.
