Kinderen met hoog-risico neuroblastoom hebben een slechte overlevingskans. Na vijf jaar is minder dan de helft van de kinderen nog in leven, ondanks een zwaar behandelingstraject dat verschillende vormen van therapie combineert. Immunotherapie is een veelbelovende nieuwe vorm van behandeling bij kanker, die gebruik maakt van eigen afweercellen om kankercellen gericht aan te vallen en op te ruimen.
Niet effectief genoeg
Kinderen met hoog-risico neuroblastoom krijgen sinds enkele jaren al immunotherapie met het middel dinutuximab. Hoewel dit middel tot enige verbetering van de overleving leidt, en daarmee de belofte van immunotherapie onderschrijft, is de therapie nog niet effectief genoeg om in alle kinderen tot genezing te leiden. Bij een op de drie kinderen komt de ziekte toch weer terug. De reden hiervoor is dat neuroblastoomtumoren zichzelf op meerdere manieren kunnen afschermen voor immunotherapie. Neuroblastoomtumoren sturen signalen die de afweercellen van het kind afremmen. Het lukt de afweercellen daardoor niet meer om de tumor op te ruimen of om terugkeren van de tumor te voorkomen.
Invalshoeken voor betere behandeling
Dr. Judith Wienke, postdoctoraal onderzoeker in de Molenaar groep in het Prinses Máxima Centrum: ‘In dit unieke samenwerkingsproject werken we vanuit meerdere invalshoeken aan nieuwe, betere behandelingen voor kinderen met neuroblastoom. We kijken tegelijkertijd naar manieren om de rem van het afweersysteem te halen en naar nieuwe doelwitten voor immuuntherapie bij neuroblastoom. Met nieuwe, vooruitstrevende technieken kunnen we zo belangrijke stappen zetten in de ontwikkeling van immuuntherapie voor deze moeilijk te behandelen vorm van kinderkanker.’
‘Vlaggetjes’
Door elke afzonderlijke cel in neuroblastoomtumoren in beeld te brengen willen de onderzoekers erachter komen waarom de afweercellen niet meer goed functioneren. Dit hopen de onderzoekers vervolgens te herstellen. Daarnaast kunnen de afweercellen neuroblastoomtumoren moeilijk herkennen omdat er weinig herkenningspunten zijn. Daarvoor brengen ze nieuwe, kleine herkenningspunten – een soort 'vlaggetjes' – op de tumorcellen in kaart met een nieuwe techniek. Met deze vlaggetjes willen de onderzoekers afweercellen van het kind buiten het lichaam trainen om neuroblastoomcellen te herkennen, én activeren ze de afweercellen zodat die minder gevoelig zijn voor de remmende signalen van de tumor.
De meest veelbelovende therapieën uit dit onderzoek worden in de toekomst eerst onderzocht in een klinische studie, om de veiligheid en effectiviteit voor kinderen met terugkerende of moeilijk behandelbare neuroblastoom te testen.
De onderzoeksgroepen in het Prinses Máxima Centrum die betrokken zijn bij deze samenwerking zijn de Molenaar (dr. Judith Wienke en prof. dr. Jan Molenaar), Nierkens (dr. Stefan Nierkens en dr. Annelisa Cornel) en Van Heesch (dr. Sebastiaan van Heesch) groepen, in nauwe samenwerking met kinderoncoloog dr. Miranda Dierselhuis en prof. dr. Max van Noesel, medisch hoofd Solide tumoren in het Prinses Máxima Centrum.