Groepsleider: Dr. Marita Partanen
Vooruitgang in de behandeling van kinderkanker heeft geleid tot verhoogde overlevingskansen. Meer dan 50% van de survivors van een hersentumor en 20-30% van de leukemie, lymfoom, of solide tumor survivors ontwikkelt echter neuropsychologische problemen. Dit kan onder meer betrekking hebben op cognitie, gedrag, of het sociaal-emotioneel functioneren tijdens of na de behandeling. Met ons onderzoek willen we de vroegtijdige identificatie en de interventies voor deze neuropsychologische beperkingen verbeteren. In nauwe samenwerking met onze collega’s uit de zorg verenigen wij de cognitieve en biologische invalshoek, met als uiteindelijke doel om verdere neuropsychologische problemen te helpen voorkomen en de kwaliteit van leven van deze groep kinderen te verbeteren.
Monitoren
Het in een vroege fase kunnen monitoren of screenen van neuropsychologische problemen is essentieel voor het bieden van tijdige en passende ondersteuning. Een van de doelen van ons onderzoek is het identificeren van deze problemen door middel van een cognitieve testbatterij in verschillende groepen patiënten. Daarnaast weken we nauw samen met onze collega’s uit de zorg om een neuropsychologisch monitoringsprogramma te implementeren voor alle kinderen met een hersentumor. Dit is het zogenaamde Brain CARE-programma.
Risico- en beschermende factoren
Jonge leeftijd ten tijde van de diagnose en bestraling van het hoofd worden vaak geassocieerd met slechter neuropsychologisch functioneren. Een ander doel van ons onderzoek is het identificeren van nieuwe factoren die ofwel risico’s zijn ofwel beschermend zijn voor het neuropsychologisch functioneren als gevolg van (de behandeling) van kinderkanker (bijvoorbeeld demografie, behandeling of andere complicerende factoren). Met deze kennis kunnen onze collega’s uit de zorg ondersteuning bieden aan die patiënten die het hoogste risico lopen op neuropsychologische problemen.
Biomarkers
Biomarkers zijn biologisch meetbare indicatoren van de neuropsychologische prestaties. Een voorbeeld hiervan is beeldvorming van de hersenen (door middel van onder andere MRI-scans). Biomarkers kunnen meer informatie verschaffen over degenen die het grootste risico lopen op neuropsychologische problemen. Een van onze onderzoeksgebieden is om vasculaire, structurele en functionele veranderingen in de hersenen te bestuderen en om uit te zoeken in hoeverre dit verband houdt met het neurocognitief functioneren van patiënten met kanker.
Interventies
Er zijn enkele groepen die het grootste risico lopen om neuropsychologische problemen te ontwikkelen, zoals kinderen met hersentumoren of degenen die bestraling van het hoofd krijgen. Ondanks deze kennis zijn er weinig evidence-based interventies om neuropsychologische problemen bij deze kinderen te voorkomen of te herstellen. Een van onze onderzoeksdoelstellingen is het verkennen van vroege interventiestrategieën voor deze hoog risico groepen.
Beurzen
- The HERCules Project; Hypothalamic damage in pediatric brain tumor survivors: Effects of Radiotherapy and associations with Cognitive functioning. Met Dr. Hanneke van Santen en Dr. Geert Janssens - KiKa onderzoeksbeurs 2023.
- FASTigial onderzoek: Finding Anatomical SubsTrates of neuropsychological outcome in children with posterior fossa tumors met Dr. Kirsten van Baarsen en Dr. Maarten Lequin - KiKa onderzoeksbeurs 2022.
- SIMBA studie: Vasculaire en metabole profielen op 7TMRI en relaties met neurocognitief functioneren in pediatrische posterieure fossa tumoren met Dr. Jannie Wijnen - KiKa Pilot beurs 2022.
- Gezinsgerichte en gepersonaliseerde neuropsychologische interventie ter verbetering van het dagelijks functioneren van kinderen met hersentumoren met Prof. Dr. Martha Grootenhuis, Dr. Rachèl Kemps, Dr. Jeanine Voorman, Dr. Femke Aarsen, Raphaele van Litsenburg - KWF Young Investigator beurs 2022.
- Risico- en beschermende factoren voor neuropsychologische uitkomst bij kinderkanker - EU Butterfly program 2022.
Princess Máxima Foundation - Via de Princess Máxima Center Foundation worden regelmatig donaties ontvangen ter ondersteuning van ons werk voor de ontwikkeling van een programma voor jonge kinderen, dit is een gecombineerde inspanning van de afdelingen onderzoek en zorg.
Awards - 2021 PhD Co-Supervisor van het jaar award, Universiteit Utrecht (Dr. Partanen)
- 2020 Dr. Jon Pritchard Award, The Nikolas Symposium for Langerhans Cell Histiocytosis (Dr. Partanen)
Belangrijke publicaties
- Leenders, A.E.M., Kremer-Hooft van Huijsduijnen, E., Robalo, B., van Male, R., De Luca, A., Kemps, R., Hoving, E., Lequin, M.H., Grootenhuis, M.A., & Partanen, M. (2024). Unraveling the relations between post-traumatic stress symptoms, neurocognitive functioning and limbic white matter in pediatric brain tumor patients. Neuro-Oncology Advances, vdae026, doi:10.1093/noajnl/vdae026
- Kuil, L.E., Varkevisser, T.M.C.K., Huisman, M.H., Jansen, M., Bunt, J., Compter, A., Ket, H., Schagen, S.B., Schouten-van Meeteren, A.Y.N., Partanen, M. (2024). Artificial and natural interventions for chemotherapy- and/or radiotherapy-induced cognitive impairment: a systematic review of animal studies. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 157, 105514. doi:10.1016/j.neubiorev.2023.105514
- Freer, C., Gefen, N., Gonzalez, I., Kemps, R., Partanen, M., Colbert, A. (2023). Cross-cultural collaborative translation/adaptation of assessments via international consulting groups: a case study with the Cognitive and Linguistic Scale. International Perspectives in Psychology: Research, Practice, Consultation. doi:10.1027/2157-3891/a00009
- Aarsen, F., van Veelen-Vincent, M., Partanen, M., & Catsman-Berrevoets, C. (2022). Peri-operative risk factors for long term intelligence in children with postoperative cerebellar mutism syndrome after medulloblastoma surgery. Pediatric Blood & Cancer, 69(3):e29536. doi:10.1002/pbc.29536
- Partanen, M., Anghelescu, D.L., Hall, L., Schreiber, J.E., Rossi, M., Gajjar, A., & Jacola, L.M. (2021). Longitudinal associations between exposure to anesthesia and neurocognitive functioning in pediatric medulloblastoma. European Journal of Cancer, 148, 103-111. https://dx.doi.org/10.1016/j.ejca.2021.02.010
- Partanen, M., Phipps, S., Russell, K., Anghelescu, D.L., Wolf, J., Conklin, H.M., Krull, K.R., Inaba, H., Pui, C.H., & Jacola, L.M. (2021). Latent longitudinal trajectories of neurocognitive functioning in childhood survivors of acute lymphoblastic leukemia. Journal of Pediatric Psychology, 46, 168-178. https://dx.doi.org/10.1093/jpepsy/jsaa086
- Partanen, M., Kang, G., Wang, W.C., Krull, K., King, A.A., Schreiber, J.E., Porter, J.S., Hodges, J., Hankins, J.S., & Jacola, L.M. (2020). Association between hydroxycarbamide exposure and neurocognitive function in adolescents with sickle cell disease. British Journal of Haematology, 189, 1192-1203. https://dx.doi.org/10.1111/bjh.16519
- Partanen, M., Bouffet, E., Laughlin, S., Strother, D., McConnell, D., Hukin, J., Skocic, J., Szulc-Lerch, K., & Mabbott, D.J. (2018). Early changes in white matter predict intellectual outcome in children treated for posterior fossa tumors. NeuroImage Clinical, 20, 697-704. https://doi.org/10.1016/j.nicl.2018.09.005
